Kripto para, merkezi herhangi bir sisteme bağlı olmadan tasarlanan, üçüncü şahısların müdahale edemediği, fiziki herhangi bir değeri olmayan mal ve hizmet satın almak için kullanılabilen çevrimiçi ve merkeziyetsizlik ilkesi ile çalışan dijital paralardır.
Son yıllarda hayatımızın merkezine oturan ve hemen hemen herkesin dilinde pelesenk haline gelen kripto paralar, online bankacılık sistemine benzer bir sistem üzerinde çalışır. Kripto para ağları “kriptografi” adı verilen kullanıcı bilgilerini anlaşılmayacak koda dönüştürerek matematiksel işlemler aracılığı ile kodlayan bir sisteme dayalı olarak çalışır. Fakat online bankacılık sisteminden çok daha farklı bir teknoloji kullanan kripto paralar “Blockhain” adı verilen yani Blok zincir sistemi ile çalışır.
Blockhain teknolojisi, online bankacılık sistemine göre çok daha korunaklı ve kullanıcı bilgilerine erişimi imkansız hale getiren bir sistemdir. Kullanıcıların hesap bilgileri, varlıkları ve yaptıkları işlemlerinin her biri ayrı sanal bloklara kodlanır ve bloklara erişim sadece kullanıcı tarafından sağlanır. Yani bankalardaki kullanıcı bilgilerine otoriter kişiler ulaşabilirken Blockahin teknolojisinde, hiç kimse ulaşamaz. Bu da kripto paraların online bankacılık sistemlerinden çok daha güvenilir hale gelmesini etkilemektedir.
Kripto paralar, merkezi otoriteden bağımsız olarak çalışan ve birçok alışveriş ağında kullanılan dijital varlıklardır. Yüksek güvenirlik ve yüksek hızlılık özelliği sayesinde, günümüzde merkez bankaları da dahil olmak üzere finansal kurum ve kuruluşlarda, bireysel para transferlerinde gibi alanlarda sıklıkla kullanılmaktadır.
Konu İçeriği
Kripto paralar hayatımıza yakın dönemde (2008 yılından sonra) girmeye başlasa da aslında tarihi çok daha öncesine dayanmaktadır. Amerikalı ünlü kriptograf David Chaum, 1983’te eCash isimli bir elektronik para sistemi, ardından 1990’da da DigiCash ismini verdiği bir elektonik para şirketi kurarak Kör İmza teknolojisi ile kripto para sisteminin temelini atmıştır. Ancak bu dönemden bir süre sonra dijital varlıkların çok fazla rağbet görmemesi, ayakta kalmasını engellemiştir.
1998 yılına gelindiğinde ise Çinli bilgisayar mühendisi Wei Dai’nin b-money isimli elektronik para sistemini icat etmiştir. “b-money”in de çok fazla tutunamamasının ardından bir süre kadar kripto paralarla ilgili herhangi bir gelişme yaşanmamıştır.
2008 yılına gelindiğinde dünya genelinde yaşanan büyük ölçekli ekonomik krizler, insanların bankacılık sistemlerine ya da genel adıyla otoriter sistemlere bağlı çalışan finansal varlıklara karşı temkinli yaklaşmaya başlamışlardır. Tam da bu dönemde ortaya çıkan Satohsi Nakamoto, “Bitcoin” (BTC) adını verdiği dijital paranın tanıtımını yapmaya başlamıştı.
2008 yılında, Satoshi Nakamoto tarafından kurulan Bitocin (BTC) ile kripto para tarihinin yeniden atıldığını söyleyebiliriz. Satoshi Nakamoto’nun kim ya da kimler olduğu o günden bu yana tartışma konusu olmaya devam etmiştir. Kimilerine göre Nakamoto bir Japon’dur, kimine göre bir grup, kimine göre ise sadece kullanılan takma bir isimdir. Netice ne olursa olsun, kripto para tarihi için yeni bir miladın başlandığını söylemek en doğru tespit olacaktır.
Kripto paraların ortaya çıkışından bir süre sonra tüm dünya genelinde yaygın bir şekilde kullanılmaya başlandı. Türkiye’de de yüksek oranda kullanılan kripto paralar hakkında 2020’de Statista araştırma platformunun her ülkeden 4 bin katılımcı ile yürütülen araştırma çalışmasında Türkiye’de kripto para sahipliğinin %16 oranı ile dünyada dördüncü sıraya girmiştir. Türkiye’deki yatırımcıların 2021’deki toplam kripto para yatırımcısı sayısının ise 2,5 milyon olduğu açıklanmıştır.
Kripto paralar hakkında ülkelerin çalışma yapmaları, bazı kısıtlamaların da beraberinde gelmesine neden olmuştur. Çin Merkez Bankası, 2013 yılından bu yana kripto paralarla ilgili olarak sürekli yenilikler yapmaya devam ediyor ve kısıtlamalar da birbiri ardına gelmeye devam ediyor. Kripto paralarla ilgili kısıtlama çalışmaları, Türkiye’de de artık ciddi bir zemine oturtuldu.
16 Nisan’da Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından hazırlanan yönetmeliğe göre 30 Nisan 2021 itibariyle kripto varlıkların mal ve hizmet satın alımı için doğrudan veya dolaylı kullanımı yasak getirilmiştir. Kripto para alım satımlarına ilişkin herhangi bir sınırlama getirilmezken mal ve hizmet satın alımları için kullanımının sınırlandırılmasına yönelik “kripto varlıkların bir düzenleme ve denetim mekanizmasına tabi olmaması, merkezi bir muhatabın bulunmaması, piyasa değerlerinin aşırı oynaklık göstermesi, anonim yapıları dolayısıyla yasadışı faaliyetlerde kullanılabilmesi, cüzdanların çalınabilmesi veya sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz kullanılabilmesi, işlemlerin geri dönülemez nitelikte olması” ifadeleri yer almıştır.
Hayatımızın merkezi oturmayı başaran kripto paralar, her ne kadar fiziki herhangi bir değere sahip olmasa da bu dijital varlıklar da üretilen varlıklardır. Yani hayali herhangi bir şey söz konusu değildir. Peki, kripto paralar nasıl üretiliyor?
2009 yılından itibaren piyasaya sürülen Bitcoin (BTC), ardından Blockhain teknolojisini geliştirmek ve açık kaynak kodlu hale getirmek amacıyla tasarlanan Ethereum (ETH), Bitcoin’den hardfork yoluyla ayrılan Bitcoin Cash (BCH), Bitcoin Gold (BTC), Litecoin (LTC) ve bunları takip eden geleneksel kripto paralar, madencilik yöntemi (mining) ile üretilmektedir. Yani açık bir ifadeyle “kripto para madenciliği” yapılarak üretilmektedir. Buna, “Proof of work) ya da kısa adıyla “PoW” denilmektedir.
Buna ek olarak yeni nesil kripto paralarda madencilik (mining) yoktur. Bunun yerine kripto para yöneticilerinin projeyi oluştururken belirledikleri miktar kadar kripto paranın tamamını ya da bir kısmını halka arz etmesi ile yapılmaktadır. Satın alınan kripto paralar, proje anlaşmasına bağlı olarak belli bir süre satılmaz. Yani yükselişlerde ya da düşüşlerde herhangi bir işlem yapılamaz. Bu süre, kripto para projesinde halka arz edilirken belirlenen süreye bağlıdır. Bu yönteme de “Proof of Stake” ya da kısa adıyla “PoS” denilmektedir.
Kripto para madenciliği, yukarıda da bahsettiğimiz gibi Bitcoin, Ethereum, Litecoin, Bitcoin Gold, Bitcoin Cash ve türevi kripto paraların üretilmesi için geliştirilen bir sistemdir. Önceleri, kişisel bilgisayar işlemcileri ve ekran kartları ile de üretilebilen kripto paralar, zaman geçtikçe zorluk seviyesinin artması ile birlikte artık kişisel bilgisayarlarda üretilmesi imkansız hale geldi.
Bitcoin ve Bitcoin’den ayrılan kripto paralar ASIC adı verilen özel donanımlı bilgisayarlarla üretilmektedir. ASIC cihazlarının özelliği, Blockhain üzerinden gelen şifreli kodları matematiksel bir mantık ile işlemci (CPU) kullanarak çözmesi ve her çözülen problemin blok haline getirilmesidir.
Ethereum (ETH) ise CPU kullanmak yerine daha düşük maliyetli ekran kartı (GPU) ile üretilmektedir. Ancak ETH için de zaman geçtikçe zorluk seviyesinin artması, eskisi gibi kişisel bilgisayarlarla kripto para madenciliğini engellemektedir. Bunun yerine özel olarak tasarlanan GPU kartları ile Ethereum madenciliği yapılmaktadır ve buna ek olarak “Rig” adı verilen sistem ile daha fazla ETH kazımı yapılmaktadır. Rig, birden fazla grafik kartının bağlandığı sisteme verilen Ethereum madenciliğine özel bir sistemdir.
Kripto paralarda yaşanan yeniliklerle birlikte madencilik kavramı sadece geleneksel kripto paralarda kullanılmaya devam ediliyor. Buna ek olarak geleneksel bazı kripto paralar, yeni projeler oluşturarak “mining” yöntemi ile üretimi ortadan kaldırıyorlar.
PoS algoritması, üretilen kripto paraların bir kısmının ya da tamamının halka arz edilmesi mantığı ile çalışır. Örneğin satın aldığınız X bir token için ödediğiniz para ne kadar yüksek ise alacağınız kâr oranı da o kadar yüksek olur. Bu durum, madencilik için de geçerlidir. PoW algoritmasında, oluşturulan blok sayısına göre madencilere ödül dağıtılır.
PoS algoritmasının PoW algoritmasından bir diğer farkı ise belirli bir süre, satın alınan tokenların satışının yapılmamasıdır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi bu süre, proje oluşturulurken kullanıcı için hazırlanan sözleşmede yer almaktadır.
Kripto paranın ne olduğunu daha iyi anlamak için aşağıdaki videoyu izlemenizi öneririz.
Kripto para ile alım satım yapmak ve gelir elde etmek için öncelikle uygulamanız gereken birkaç adım vardır. Az önce de bahsettiğimiz gibi çeşitli kripto para, alım satım platformları hem dünya çapında hem de ülkemizde mevcut. Bunlardan birine üye olmanız ve giriş yapmanız gerekmektedir. Bu en basit aşamayı tamamladıktan sonra işin püf noktası olan birkaç şeyi öğrenmek gerekir. Öncelikle hesaba nasıl para aktarıldığını, ardından bu parayı hangi coine ve nasıl yatırılması gerektiğini bilmek gerekir. Şimdi sizlere aşama aşama bu işlemleri nasıl gerçekleştirmeniz gerektiğinden bahsedelim.
İlginizi Çekebilir: Altın Nedir, Altın Yatırımı Nasıl Yapılır?
Giriş yapacağınız kripto para alım satım platformunun, SSL sertifikasının olduğundan emin olun. Aksi takdirde, ilerleyen zamanlarda tatsız durumlar yaşayabilirsiniz. Zira devlet denetimi altında olmayan bu piyasada, velev ki dolandırılma gibi hiç hoş olmayan durumlar başınıza geldi, bu durumda yasal haklarınızı kullanıp paranızın peşine düşemezsiniz. O yüzden oldukça dikkatli olmalısınız.
Ardından hesap bölümünden, sizden istenen kişisel bilgilerinizi doldurup hesap açma işlemini tamamlayabilirsiniz. Bu aşamada, alım-satım yapmaya bir adım daha yaklaşmış oluyorsunuz. Şöyle ki; hesabınızı açtınız artık piyasadasınız ve istediğiniz işlemleri gerçekleştirebilirsiniz.
1. Alım-satım işlemlerine başlamak için öncesinde, TRY banka hesabınızdan iban ile kripto para hesabınıza gerçek para yatırmanız gereklidir. Bu işlemi de, para yatma ve çekme bölümünden kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
2. İşte şimdi, alım-satım yapmaya ve para kazanmaya başlayacağınız kısımdayız. Bu noktada, alım ve satım gibi iki farklı bölüm önünüze çıkacaktır. Alım yapmak istiyorsanız, TRY üzerinden almak istediğiniz coinin birim fiyatına göre belirli miktarda coin yani kripto para satın alabilirsiniz.
3. Satış işlemleri için ise yine aynı mantıkla işlemektedir. TRY üzerinden aldığınız coinin güncel birim fiyatı ne kadar ise o birim fiyat üzerinden, elinizdeki miktara göre kar ile ya da zarar ile satış yapabilirsiniz.
İlginizi Çekebilir: En İyi Yatırım Araçları Nelerdir, Yatırım Nasıl Yapılır?
Yerli ve yabancı olmak üzere sayısız kripto para, alım ve satım piyasası vardır. Doğru ve güvenilir olanını bulmak ise kripto para üzerinden kurduğunuz yatırım geleceğiniz için en mantıklı hareket olacaktır. Her ne kadar bu piyasa kazandırsa da, aynı zamanda güvenirliği ve teminatı devlet elinde olmadığı için risklidir. Bu sebepten sizlere ufak bir tavsiye; adını daha önce hiç duymadığınız ya da eş dost tavsiyesi ile kulaktan dolma haberlere inanıp da bu piyasaya ve hiç bilmediğiniz platformlara girmeyin. Yine, yatırım yapacağınız platformu da bu şekilde belirlemeyin. Biz sizler için bu en güvenilir ve en büyük platformları ve siteleri liste haline getirdik. İşte o liste;
Binance, dünyada en çok kullanılan ve en büyük kripto para borsasıdır. Çok çeşitli kripto paraları bünyesinde barındıran Binance, kripto para alım ve satımlarda en güvenilir platformdur. Web sitesi ve app’leriyle de kullanımı oldukça rahat ve efektiftir. Gönül rahatlığıyla yatırım yapıp borsa üzerinden kazanım sağlayabilirsiniz.
Binance Kayıt Olmak İçin Tıklayın.
İlginizi Çekebilir: Binance ve Huobi Global Karşılaştırması
Türk kripto para borsasının en bilindiği ve en hacimlisi, BtcTurk’tür. Türk lirası tabanlı, Türkiye’nin ilk kripto para alım satım borsasıdır. 2013 yılında Kerem Tibuk tarafından kurulmuştur ve bugün hala etkinliğini sürdürmektedir. Tıpkı Binance gibi, BtcTurk üzerinden de istediğin kripto para işlemlerini kolaylıkla sürdürebilirsiniz.
Huobi Global, Seyşeller merkezli Çin’de kurulan kripto para borsasıdır. Şirketin halihazırda; Hong Kong, Japonya, Güney Kore ve ABD’de şirketleri bulunmaktadır. Hacim bakımından oldukça yüksek olan bu şirket, bir diğer güvenilir kripto para borsaları arasındadır.
Huobi Global’e Kayıt Olmak İçin Tıklayın
Kripto para, internet teknolojisi kullanılarak üretilen ve herhangi bir merkeze bağlı olmayan dijital varlıklardır.
Kripto paralar, herhangi bir hükümet tarafından ya da merkez bankası tarafından üretilmez ve herhangi bir izne tabi değildir. ASIC cihazı adı verilen yüksek donanımlı bilgisayarlarla dünyanın her yerinde kripto para madenciliği yapılabilir.
Kripto paraların temeli çok daha öncesine dayansa da ciddi anlamda hayatımıza girmesi 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından Bitcoin'in (BTC) üretmesi ile başladı.
Çok fazla tartışmaya neden olan kripto paralar hakkında Diyanet İşleri Başkanlığı'nın yaptığı son açıklamada; Kullanıcılar arasında değişim ya da kıymet ölçüsü genel kabul gören, kaynağı itibariyle kullanıcılar güven veren her türlü paranın kullanımı caizdir açıklamasına yer verilmiştir.
Bitcoin de diğer finansal araçlar gibi arz-talep dengesine göre değer kazanır ya da değer kaybeder.
![Ücretsiz Airdrop Nedir, Nasıl Kazanılır, Nasıl Paraya Çevrilir? [ Detaylı Anlatım]](https://www.sonbilge.net/wp-content/uploads/2021/01/airdrop-hakkinda-her-sey-300x187.jpg)
