Doğal Afet Nedir, Oluşum Nedenleri ve Özellikleri Nelerdir?

Doğal afetler ve afetlerin oluşum nedenleri nelerdir? Dünyada 31 çeşit afet şekli vardır. Afet türleri ise 5’e ayrılır.

Şimdi sizlere hazırladığımız yazımızda afet türlerini ve özelliklerini anlatacağız. Bu ders konusunun faydalı olması dileğiyle… İşte afet türleri ve özellikleri…

Doğal Afetler ve Doğal Afetlerin Nedenleri

Doğal afet; insan etkisi olmadan gelişen afetlerdir. En büyük can ve mal kayıplarına neden olan afetler genellikle doğal yollarla oluşan afetlerdir.

Doğal afetlerin etkileri başladıktan sonra insanlar bu afetleri önleyemezler. İşte doğal afetler ve özellikleri…

1. Deprem
2. Heyelan
3. Hücre
4. Yanardağ patlamaları
5. Çığ
6. Fırtına
7. Kuraklık
8. Hortum
9. Orman Yangını

İlginizi Çekebilir: D Vitamini Eksikliği Nedir, D Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur? (Tıklayın)

1- Depremler

Doğal afetler ve özellikleri dendiğinde akla ilk gelen afet depremlerdir. Özellikle İstanbul’da yaşanan depremden sonra büyük ve sarsıcı etkiler yaşanmıştır. Deprem, yer kabuğunun içinde oluşan fay kırıklarından açığa çıkan enerjilerin dalgalar halinde yayılıp sarsıntılara yol açmasına denir.

2- Heyelan

Heyelan, en kısa ve öz tanımıyla “yer kayması” dır. Yüksek ve engebeli yerlerde çokça görülebilen bir doğal afettir. Dolgu ya da kaya parçalarından oluşan zeminlerin yükseklikten dolayı artan yer çekimine direnememesi sonucunda hareket etmesi olayıdır.

3- Hücreler

Sel, en çok zarar veren doğal afetlerden bir tanesidir. Meteorolojik(hava) kaynaklı oluşan bir doğal afettir. Yeryüzü bir süreliğine su altında bırakan büyük ve ani su baskınlarıdır. Akarsu, göl ve denizlerde aşırı su birikimi oluşması üzerine gerçekleşen sel, oldukça büyük etkiler yaratabilen bir doğal afet olarak karşımıza çıkıyor.

4- Yanardağ Patlamaları

Yanardağ patlamaları, dünyanın iç tabakasında olan erimiş magmaların (kayaların) yüzeyden dışarı püskürerek oluştuğu afete yanardağ patlamaları denir. Ülkemizde çok sıklıkla görülen bir doğal afet değildir. Fakat yaşandığı bölgelerde oldukça büyük sarsıntılara yol açmıştır. Yapılan en büyük yanlışlardan biri yanardağların bulunduğu bölgelerde yerleşim yerleri kurulmasıdır. Ne zaman patlayacağı ya da ne zaman duracağı belli olmayan yanardağ patlamalarına yakın yerleşim yerlerinin bir anda yok olabildiğini geçmişte yaşanan afetlerden de görebilir.

5- Çığ

En tehlikeli doğal afetlerden bir tanesi de çığdır. Çığ, aşırı kar yağışının yaşandığı bölgelerde sıklıkla görülmektedir. Çığ, yeni kar tabakasının eski kar tabakasıyla karışamaması sonucu bir ses, hayvan, ya da insan müdahalesi ile kar tabakasının düşmesidir. Kişilerin üzerine çığ düştüğünde kurtulmaları çok zordur. Çünkü yukarı çıkmaya çalıştıklarını zannedip kendi mezarını kendileri de kazabiliyorlar.

6- Fırtına

Fırtına, rüzgarların hızlı ve sert esmesi sonucu ortaya çıkan bir doğal afettir. Meteorolojik(hava) kaynaklı oluşan fırtına, aynı zamanda okyanus ve denizlerde de oldukça büyük dalgalar oluşmasına neden olabilir. Özellikle denize kıyısı olan yerlerde yaşayan insanlar için büyük tehlike yaratan fırtına, denizde bulunan gemi, yelkenli ve tekneleri de tehdit altında bırakmaktadır.

İlginizi Çekebilir: Depresyondan Kurtulma Yolları: Depresyondan Nasıl Çıkılır? [20 Öneri] (Tıklayın)

7- Kuraklık

Kuraklık, bulunulan bölgenin düşük nem oranına sahip olması ve nem oranında yaşanan dengesizliklerden meydana gelen Meteorolojik(hava) kökenli bir doğal afettir. Oluşması uzun zamanı kapsayan kuraklığın oluştuğu bölgelerde yaşanması oldukça zor ve sarsıcıdır. Hayvanlar ve bitkilerin düzensiz yağan yağışların ve düşük seviyede olan nemden etkilenmesi sonucunda bu durum aynı zamanda büyük ölçüde de insanları etkiler.

8- Hortum

En sarsıcı doğal afetlerden biri olan hortum, kümülüs bulutları ile bağlantılı olan bir afettir. Hortumun bulutlardan yeryüzüne kadar uzanması ile sarsıcı etkilerinin yanında ürkütücü sonuçlar da doğurabilir. Hortum deniz ya da gölün üzerinde oluştuysa orada su hortumu da oluşturabilir ve ortaya çok yıkıcı sonuçlar çıkabilir.

9- Orman Yangını

Orman yangını, hem doğal hem de insan kaynaklı nedenlerden oluşabilen bir afettir. Ormanların yanması sonucu hem bitkiler hem hayvanlar hem de insanlar oldukça büyük zararlar görebilirler. Orman yangınlarının oluşumundaki doğal etkenler genellikle yıldırım düşmesi, yanardağ patlaması ve yüksek sıcaklıklardır.

İlginizi Çekebilir: En İyi 10 Belgesel Film Önerisi (Tıklayın)

Doğal Afetlerin Etkileri

1. Doğal afetler salgın ve bulaşıcı hastalıklara neden olabilir.
2. Devletin yatırım planlarını gecikmeye uğratır ya da durdurur.
3. Afetlerin en büyük etkilerinden biri de ölüm, yaralanma ve sakatlanma gibi felaketlere yol açmasıdır.
4. Doğal afetlerin insanlarda şok etkisi yaratmasından dolayı insanlarda travmalara yol açabilir.
5. Doğal afetler başlamadan önce şiddeti veya yaratacağı etki öngörülemeyebilir.
6. Oluştuğu bölgenin ekonomik düzenini ve altyapısını bozabilir.

İlginizi Çekebilir: Pandemi: Tarihin Akışını Değiştiren En Ölümcül 6 Salgın Hastalık (Tıklayın)

Doğal afetlerin haricinde farklı afet türleri de vardır. Bu afetler şunlardır:

1. İnsan kaynaklı
2. Jeolojik nedenlerden kaynaklı
3. Klimatik nedenlerden kaynaklı
4. Biyolojik nedenlerden kaynaklı
5. Sosyal nedenlerden kaynaklı

İnsan Kaynaklı Afetler Nelerdir?

1. Yangınların oluşması
2. Savaşların yapılması
3. Terör saldırıları
4. Göçler

İlginizi Çekebilir: Sonbaharda Gezilecek Yerler: Türkiye’de Gezilecek 50 Yer (Tıklayın)

Jeolojik Nedenli Afetler Nelerdir?

1. Depremler
2. Heyelan
3. Kaya düşmesi
4. Volkanik patlamalar
5. Tsunami
6. Çamur Akıntıları

Klimatik Nedenlerle Oluşan Afetler Nelerdir?

1. Aşırı sıcak dalgası
2. Aşırı soğuk dalgası
3. Dolu
4. Kuraklık
5. Kasırga
6. Yıldırım
7. Hortum
8. Hücre
9. Tayfun
10. Siklonlar
11. Kasırga
12. Tipi
13. Çığ
14. Aşırı kar yağışları
15. Asit yağmurları
16. Hava kirliliği
17. Buzlanma
18. Sis
19. Orman yangınları

İlginizi Çekebilir: Dünyanın 7 Harikası ile Harika Bir Dünya Turu (Tıklayın)

Biyolojik Nedenlerden Oluşan Afetler Nelerdir?

1. Orman yangınları
2. Erozyon
3. Böcek istilaları
4. Salgınlar

Teknolojik Nedenli Afetler Nelerdir?

1. Ulaşım kazaları
2. Sanayi kazaları
3. Biyolojik, nükleer ve kimyasal silahlarla oluşan kazalar
4. Maden kazaları

Doğal Afetlerin Özellikleri Nelerdir?

Doğal afetler, adından da anlaşılacağı üzere doğal olaylar sonucu ortaya çıkar. Deprem, sel, volkanik patlamalar gibi olaylar doğal afetler kategorisinde yer almaktadır.

Doğal afetlerin bir diğer ortak özelliği ise başka afetleri beraberinde getirebilmeleridir. Örneğin deprem sırasında sel ya da tsunami gibi felaketler de meydana gelebilir.

Doğal afetlerin genellikle meydana getirdiği en büyük olumsuzluklar, can ve mal kayıplarıdır. Yapısal sorunların yaşanmasına, sosyal faaliyetlerin durmasına ve ticari hayatın durma noktasına gelmesi, doğal afetlerin özellikleri arasındadır.

Doğal afetlerle ilgili olarak yapılan bazı araştırmalar sonucunda 2006-2015 yılları arasında dünyada en çok meydana gelen doğal afet türü doğal afetlerin yüzde 50’sine denk gelen sel ve taşkınların olduğu tespit edilmiştir.

Yine bu yıllar arasında en çok can kaybına neden olan depremler, can kayıpları oranı olarak afetlerin yüzde 58’ini kapsamaktadır.

Doğal Afetlerde Kayıplar Nasıl En Aza İndirilir?

Doğal afetlerde kayıpların önüne geçmek için öncesinden gerekli tedbirlerin alınması gerekir. Depreme dayanıklı konutların inşa edilmesi, sel felaketine karşı önlemlerin alınması, bunların başında gelir.

Deprem bölgelerinde yapılaşmanın kontrollü şekilde ilerlemesine izin verilmesi, volkanik bölgelerde yapılaşmaya izin verilmemesi, sel felaketi tehlikesi bulunan yerlerde uygun mimarilerin yapılmasını sağlamak, doğal afetlerin önüne geçmek için yapılabilecek düzenlemelerdir.

Volkanik patlamalar, ülkemizde son yıllarda yaşanmasa da dünyanın farklı yerlerinde yaşanabilmektedir. Bu tip doğal felaketlerde kayıpları en aza indirmek için öncelikle volkanik bölgelerde yapılaşmanın önüne geçilmesi gerekir.

Ülkemiz, deprem kuşağında bir coğrafyada olduğu için özellikle konut inşaatlarının yapılmasında belli katlar dışında katlara izin verilmemesi, riskli olan bölgelerde yapılaşmaya izin verilmemesi gerekir.

Doğal afetlerde kayıpları en aza indirmek için özellikle deprem bölgelerinde sürekli olarak konutların depreme dayanıklı olup olmadıklarının test edilmesi ve buna göre gerekli önlemlerin alınması gerekir.

Afetler Hakkında Sık Sorulan Sorular